Zuid Afrika

Geschiedenis van wijn in Zuid-Afrika

Hoewel aangenomen wordt dat Zuid-Afrika reeds een 7000 jaren geleden aan wijnbouw deed is het ontegensprekelijk Jan Van Riebeeck die de grondlegger is van de wijnbouw in Zuid-Afrika. In 1656 plantte hij als Gouverneur van de Kaap de eerste druivenstokken in de tuin van de Oost-Indische Compagnie dewelke was opgericht als tussenhaven waar de zeelieden van de handelsvloot proviand konden inslaan op hun reizen naar India en omliggende landen. Een paar jaar later (2 februari 1659) wordt de eerste wijn gemaakt van de aangeplante druivenstokken. De eerste kwaliteitswijnen kwamen aan de oppervlakte vanaf 1679 toen Jan Van Riebeeck werd opgevolgd door Simon van de Stel. Hij plantte als eerste wijngaarden in Constantia en produceerde er zoete wijnen die naam en faam vergaarden.

Door de komst van de Franse hugenoten eind van de 17e eeuw komt er ook de nodige kennis van wijnbouw Zuid-Afrika binnen en gaat de ontwikkeling van de wijnbouw veel sneller. De Fransen hadden dan wel hun kennis meegebracht maar de financiële middelen om wijnen van hoge kwaliteit te fabriceren ontbraken zodat de 18e eeuw gekend staat als een moeilijke periode. Zo was er in deze tijd een tekort aan houten kwaliteitsvaten en werden voor het bewaren van wijn onder andere vaten gebruikt die daarvoor dienst hadden gedaan om vlees te pekelen. Enkel de zoete wijn uit Constantia bleef zeer gegeerd.

Begin van de 19e eeuw kende Zuid-Afrika de bezetting van de Engelsen waardoor de wijnbouw een nieuwe afzetmarkt vond en er een enorme bloei van de wijnbouw ontstond. Deze bloei kende dan ook een abrupt einde bij de verdwijning van de Engelsen uit Zuid-Afrika. Bovenop deze slechte tijden kwam op het einde van de 19e eeuw, in 1886, de gevreesde phylloxera plaag waarbij deze druifluis alle wijnstokken verwoestte. Ook de boerenoorlog van 1899 zorgde ervoor dat de wijnbouw niet uitgebouwd kon worden.

De 20e en 21e eeuw

In de 20e eeuw komt er opnieuw schot in de Zuid-Afrikaanse wijnbouw. Er werden vooreerst geënte stokken uit Amerika gehaald. Dit zorgde in een beginfase wel voor enorme overschotten die er voor zorgden dat in 1918 de regering de beslissing nam om de Ko-operatieve Wijnbouwers Vereniging (KWV) op te richten als regelgevend orgaan. Zij zorgden voor een stabilisatie van de wijnprijzen en riepen een halt aan de steeds dalende kwaliteit en overproductie.

Later in 1925 kende Zuid-Afrika een hoogtepunt in de wijngeschiedenis. Professor Abraham Izak Perold kruist de druiven pinot noir en cinsaut (toen hermitage genoemd) en de pinotage was geboren. Het typisch Zuid-Afrikaanse druivenras. De bekendheid en kwaliteit van de Zuid-Afrikaanse wijnen kende, de apartheid ten spijt, een gestage groei in de 20e eeuw. Zo ontstaat in 1973 de eerste wijnroute “de Stellendosch Wine Route” en is er in datzelfde jaar de invoering van de gecontroleerde herkomstbenaming “Wine of Origin” door middel van een garantiezegel op de fles aan te brengen. Door de opheffing van de apartheid komen er nieuwe impulsen voor extra investeringen in de wijnbouw. Er volgt een nieuwe revolutie door modernisering met onder andere betere fusten en nieuw plantmateriaal.

De wijnbouw

Lange tijd was de Zuid-Afrikaanse wijnbouw niet gehouden aan een regelgeving of wet die beperkingen oplegde aan de wijnbouwers en die voor een eigenheid van de wijnen zorgde. Hieraan kwam in 1973 een einde door de oprichting van “Wine of Origin’. Deze wijnwetgeving werd in het leven geroepen ter verbetering van de kwaliteit en eenheid binnen de Zuid-Afrikaanse wijnen. Zo werd er onder andere rekening gehouden met de Europese wetgeving omwille van de veelvoudige export richting Europa en werden er basisregels vastgelegd waaraan de wineries zich te houden hebben. De controlerende taak over de Wine of Origin wordt uitgevoerd door de Wine & Spirit Board. De leden hiervan worden aangeduid door het ministerie van landbouw.

Terroir & Klimaat

Zuid-Afrika heeft een mild mediteraan klimaat. Ook al staat de zon een ganse zomer aan de hemel dan nog zorgt een koele bries van de Atlantische en Indische Oceaan ‘s middags en ‘s avonds voor een afgekoelde bodem en voor gemiddelde temperaturen. Het merendeel van de wijngaarden (80%) ligt in de Western Cape, dit is de meest zuidelijke provincie. Deze kuststrook heeft een jaarlijkse regenval van 450 tot 800 millimeter, die vooral tussen mei en augustus valt. In Constantia, ten zuiden van Kaapstad bereikt de neerslag gemiddeld 1000 millimeter. Kunstmatige irrigatie is voor de meeste wijnproducenten aanbevolen willen ze door de droge periode (van november tot maart) heen komen. Uitzondering hierop zijn de wineries uit Constantia. De gebieden Worchester, Robertson en Tulbagh zijn ver van de kust gelegen. Hier is het klimaat droog en heet en is er weinig afkoeling. De neerslag bedraagt hier gemiddeld slechts 250 millimeter per jaar. Zonder irrigatie is in deze gebieden geen wijnbouw mogelijk. Zelfs met irrigatie blijft het er moeilijk om elegante wijnen te produceren.

Een lokale topper: Chenin Blanc!